De EO heeft programma’s uitgezonden die waren betaald door fabrikanten van geneesmiddelen. De sponsoring liep via patiëntenorganisaties. Op de aftiteling stond alleen de naam van de patiëntengroepen.
Het gaat om een uitzending over baarmoederhalskanker in januari en een aflevering over epilepsie die in april vorig jaar op tv was. In beide uitzendingen werd ruim aandacht besteed aan de behandelmogelijkheden met vaccins of medicijnen.
De film over baarmoederhalskanker werd betaald door GlaxoSmithKline, fabrikant van het vaccin Cervarix.
Twee bedrijven (GlaxoSmithKline en Sanofi) voeren al anderhalf jaar een heftige lobby voor vergoeding van het vaccin, dat 375 euro kost.
GlaxoSmithKline (GSK) betaalde begin dit jaar 46.750 euro aan de stichting Nigyo in Nijmegen, een organisatie van vrouwen die onderzoek naar gynaecologische kankers willen bevorderen. Het sponsorgeld werd deels gebruikt voor de EO-documentaire.
Nigyo wilde geen mededelingen doen over de hoogte van het sponsorbedrag van GSK. Pas na aandringen maakte de fabrikant het bedrag bekend.
Volgens voorzitter Elrie Bakker van Nigyo promoot haar organisatie een middel, niet een merk. „Het oordeel over de vaccins laten wij over aan specialisten”, verklaart Bakker. „De fabrikanten hebben geen invloed op ons beleid.”
In de sponsorcontracten van zowel Sanofi als GSK is vastgelegd dat Nigyo de naam van de bedrijven op de eigen website publiceert. Maar op de site van de stichting worden de farmaceutische sponsors niet genoemd.
Ook het Nationaal Epilepsie Fonds financierde via een U-bocht met geld van de farmaceutische industrie een tv-programma van de EO. Het bedrijf UCB Pharma, dat epilepsiemiddelen op de markt brengt, betaalde vorig jaar 32.523 euro aan het epilepsiefonds voor ’het ontwikkelen van een tv-programma van 25 minuten over epilepsie’, aldus het sponsorcontract. In dat contract staat dat de bedrijfsnaam ’in alle uitingen als sponsor dient te worden vermeld’. Op de aftiteling van het tv-programma werd alleen het epilepsiefonds genoemd.
Volgens directeur Martin Boer van het epilepsiefonds is zijn organisatie verantwoordelijk voor de inhoud van het programma. „Beďnvloeding is niet aan de orde. Wij maken deze programma’s in volledige onafhankelijkheid.”
Een woordvoerster van het Commissariaat voor de Media noemt de constructie in strijd met de Mediawet. „Dit is niet in orde.”
Het commissariaat is al enige tijd bezig met een onderzoek naar de sponsoring van medische tv-programma's.
Volgens Irjan Aarten, eindredacteur gezondheid bij de EO, is er door het Nationaal Epilepsie Fonds en de stichting Nigyo in de besprekingen over de medische specials met geen woord gerept over financiering voor de farmaceutische industrie. „Dit is volstrekt nieuw voor ons.” Aarten is eindredacteur van de serie programma’s die René Stokvis Producties maakt in opdracht van de EO. Volgens Aarten neemt de EO wel vaker geld aan van derden bij de productie van tv-programma’s, op voorwaarde dat die organisaties een ideëel doel hebben. De EO gaat zich bezinnen op de financiering van de medische programma's.