Joodse kant van Superman

Joodse kant van Superman
Door EVELIEN BAKS
AMSTERDAM - Je zou bijna denken dat striptekenen iets typisch joods is. Joe Shuster, Jerry Siegel, Will Eisner, Art Spiegelman: ze zijn de grote helden uit de stripwereld vanaf het begin van de vorige eeuw tot nu en, toevallig of niet, allemaal van joodse afkomst. Het Joods Historisch Museum in Amsterdam heeft een tentoonstelling aan hen gewijd.
Superhelden en sjlemielen toont de helden en anti-helden van deze tekenaars.
Bekendste held is ongetwijfeld Superman, door Shuster en Siegel eind jaren '30 tot leven gewekt. Na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog tekenden zij een aflevering waarin de held Hitler en Stalin voor de Volkenbond sleepte. De nazi's waren not amused.
Joodse striptekenaars, vooral werkend in de Verenigde Staten, veroorzaakten vaker opschudding. Art Spiegelman werd beroemd dankzij Maus, waarin hij muizen in gestreepte pyjama's achter prikkeldraad liet opdraven. Eigenlijk ging Maus over de relatie tussen de tekenaar en zijn vader, een overlevende van het concentratiekamp Auschwitz. Spiegelman wilde misverstanden tussen overlevenden van de oorlog en hun kinderen aan het licht brengen, de stilte verbreken. Nazi's werden katten, joden muizen en de Polen varkens. Hij werd in 1992 onderscheiden met de Pullitzer Prize.
Een hoofdrol op de tentoonstelling is weggelegd voor Will Eisner. Hij verwerkte de joodse geschiedenis in een beeldroman, A Contract with God geheten. Die is gebaseerd op het dagelijks leven van joodse immigranten in de VS.
Ook achter het beroemde satirische tijdschrift MAD gaan joodse oprichters schuil. Zij maken een links blad vol jiddische eigenheden.
De tentoonstelling schetst het leven van jonge joden van de tweede generatie, die in Amerika een succesvol bestaan als striptekenaar opbouwden. In hun tekeningen verwerkten zij het leed dat hun en hun famlieleden werd aangedaan in de Tweede Wereldoorlog.
Toch is ook een glimlach op zijn plaats. Superman, Batman, Maus: hun belevenissen zijn bekend, maar ze blijven amuseren.

Superhelden en sjlemielen, Joods Hist. Museum, Amsterdam, t/m 8-6.